Senet Bedelinin Yanlışlıkla Ödenmesi

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2020 tarihinde vermiş olduğu bir kararda; senet bedelinin borçlu tarafından kendisini borçlu sanarak yanlışlıkla ödenmesi durumunda borçlunun ödemiş olduğu bedeli geri istemesinin ancak Türk Borçlar Kanunu’nun 78. maddesi uyarınca borçlunun kendisini borçlu sanarak edimi ifa ettiğini ispat etmesi şartına bağlı olarak mümkün kılmıştır. 

Yargıtay kararına konu olan olay özetle; “davacı/borçlunun keşidecisi olduğu iki adet bononun davalı/alacaklı tarafından bankaya verildiği, bankadan borçluya ihbar gelmesi üzerine borçlunun ilgili senetleri kendisinin keşide etmiş olduğu farklı senetlerle karıştırarak ödediği, ödeme yaptıktan birkaç gün sonra meblağını ödemiş olduğu senetlerin üzerindeki imzaların kendisine ait olmadığını fark ettiği, senette alacaklı olarak gözüken cirantalarla herhangi bir borç ilişkisinin bulunmadığı iddiasında bulunduğu, Adli Tıp Kurumu’ndan alınan raporda bonolardaki imzaların davacının eli ürünü olmadığının belirtildiği, davalı/alacaklının senet üzerine sahte imza attığı belirtilerek ödenen meblağın faizi ile birlikte davalı/alacaklıdan iadesi istemi…” şeklindedir.

İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; toplanan delillere göre Adli Tıp Kurumu’ndan alınan raporda bonolardaki imzaların davacı/borçluya ait olmadığının tespit edildiği, borçlunun sahtelik iddiasının mutlak def’i niteliğinde olduğu ve senedi elinde bulunduran 3. kişilere karşı ileri sürebileceği, alacaklının borcun davacı/borçluya ait olduğu savunması ispatlayamadığı dolayısıyla davacının Türk Borçlar Kanunu’nun 78. maddesi gereğince bu senetlerden dolayı borçlu sayılamayacağı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, ilk derece mahkemesinin kararına karşı davalı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş, Bölge Adliye Mahkemesince yapılan inceleme sonucunda da istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ve hüküm davalı/alacaklı tarafından temyiz edilmiştir.

Senet Bedelinin Yanlışlıkla Ödenmesi Halinde İspat Külfeti Kime Aittir?

İhtilafın konusu; dava konusu bonolardaki imzaların davacıya ait olmadığı halde bono bedellerinin yanlışlıkla ödendiği iddiasıyla ödenen bedelin iadesinin mümkün olup olmadığına ilişkindir. Yargıtay’ın 2020 tarihli kararına göre; bonoların borçlu tarafından dava dışı banka aracılığıyla ödendiği, Türk Borçlar Kanunu’nun 78. maddesi uyarınca borçlanmadığı edimi kendi istediğiyle yerine getiren kimse bunu ancak kendisini borçlu sanarak yerine getirdiğini ispat ederse geri isteyebileceği, dolayısıyla somut olayda ispat külfetinin alacaklıya değil borçluya yani yanlışlıkla ödeme yaptığını ileri süren davacı tarafa ait olduğu belirtilmiştir.

Borçlunun Senet Üzerindeki İmzanın Kendisine Ait Olup Olmadığını İnceleme Yükümlülüğü Var mıdır?

Aynı zamanda dava konusu senetlerin 2 adet olduğu ve vade tarihleri ile ödeme tarihlerinin birbirinden farklı olduğu senaryoda her iki senedin de yanlışlıkla ödendiğinin kabulü mümkün olmadığı, aynı zamanda davacı/borçlunun işlemlerinde basiretli bir tacir gibi davranması gerektiği göz önüne alınarak; borçlu tarafından ödeme yapılırken bonodaki imzanın kendisine ait olup olmadığını incelemesi gerektiği belirtilmiş olup somut olaya göre; borçlunun basiretli bir tacir gibi davranmadığı, dosyaya sunulan deliller gözetildiğinde davacının hataen ödeme yaptığının ispatlanamadığı anlaşıldığından istinaf mahkemesi tarafından verilen kararın bozulması gerektiğine yönelik karar verilmiştir.

Senet Bedelinin Yanlışlıkla Ödenmesi Halinde Ödenen Bedel Geri İstenilebilir mi?

Yargıtay’ın kararına göre; bono üzerindeki imzanın borçluya ait olmadığı ispatlanmış olsa dahi borçlunun basiretli bir tacir gibi davranarak ödeme yaparken senet üzerindeki imzaların kendisine ait olup olmadığını kontrol etmesi gerektiği, ödeme tarihleri birbirinden farklı olan iki ayrı senedin de hataen ödenmesinin mümkün olmadığı, borçlunun senet bedellerini yanlışlıkla ödediğini ispat edemediği gerekçeleriyle; borçlunun ödemiş olduğu senetlerin bedellerini geri isteyemeyeceğine karar vermiştir.

Av. MAHİR KARABOĞA

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir